ДЕЛ ОД РОМАНОТ „АЛЕКСАНДАР ВЕЛИКИ (МАКЕДОНСКИ)“ ОД УЛРИХ ВИЛКЕН ВО ПРЕВОД НА СЛАВЕ КАТИН –
IДЕЛ
Блискоста меѓу Александар Македонски и Аристотел беше голема, а продолжи и подоцна во Азија, посебно за античката грчка литература и уметност и за научните проблеми. Особено беше важно изобилството на античка грчка поезија што Аристотел им ја приопшти на своите ученици и му овозможи на Александар Македонски да ја изучи.
Меѓу книгите што го сочинуваа фондот за читање на Александар Македонски во Азија се спомнуваат трите големи трагедии, од кои најдобро ги знаеше Еврипидовите. Александар Македонски ги читаше и современите автори на четвртиот век, како дитирамбичните поети Филоксен и Телест и многу други. Во тебанската катастрофа тој покажа какво длабоко почитување чувствува спрема Пиндар, голем лиричен поет од минатото.
Меѓутоа, Илијада за Александар Македонски беше книга над книгите. Таа, секако, му го формира главниот дел од неговото младешко образование. Аристотел, всушност, направи поправено издание од Илијада за подобро да ја разберат неговите ученици. Тоа издание беше постојан придружник на Александар во азиско-атичкото освојување.
He ce знае точно колку многу Аристотел им зборувал на учениците за филозофијата, иако подоцнежните кажувања се потврдени со точни информации. Меѓутоа, тој несомнено им го побуди чувството за филозофската мисла. Филозофи од разни школи престојуваа во логорот кај Александар.
Реториката беше второстепена по важност во неговото образование. Но, секако, Аристотел настојуваше да ја развие и политичката мисла кај него, да го подготви за неговата претстојна обврска како владетел. За ова нема сигурни извори, туку само се претпоставува. Во политичката сфера подоцна двајцата следеа различни патишта и немаа големо меѓусебно разбирање.
Во врска со прашањето каков став треба да се заземе за потчинување на варварите, Александар Македонски не го следеше Аристотел, кој беше склон кон деспотско владеење. Cera тој како повеќе да го следи советот на Исократ даден во делото „Филип”, дека Филип Македонски треба да ги ослободи варварите од варварскиот деспотизам и да ги препушти на елинистичка грижа и заштита.
Оттука може да се претпостави дека Александар Македонски го прочитал ова дело. He e невозможно во таа смисла Исократ, како што се гледа од писмото до младиот принц, напишано во времето кога го учеше Аристотел, да имал индиректно влијание врз Александар Македонски.
Најзначајно е што Александар Македонски беше поттикнат од Аристотел за посебен интерес спрема природните науки. Така, неговата источна експанзија сигнализира една епохална научна предност поради истражувањата и описите на Азија, што тој им ги порача на разни експерти и специјалисти.
Хомер
Сликата за површината на земјата што произлезе од неговиот учител, ја провери во текот на азискиот поход, a ja прошири и ја коригира со новите откритија. Ова обмислено унапредување на различните научни гранки меѓутоа, имаше помала важност од едностојната желба на Александар Македонски да ја прошири на Исток античката грчка култура што му ја всади Аристотел.
Идилата во Миеза заврши кога во 340 година Филип го остави момчето на шеснаесетгодишна возраст како регент во Пела, во текот на походот против Византиум. Веројатно доверливиот Антипатер бил со него, да го советува и да го воведе во практичното владеење.
Дека Александар Македонски беше вистински регент се потврдува со тоа што тој го носеше татковиот кралски печат и ги потврдуваше потребните документи на државата. Во меѓувреме, Тракиецот Медој се крена на бунт, а тоа беше несомнено задоволство за Александар Македонски, бидејќи му се укажа можност првпат да командува во една борба, независно од тоа што беше мала.
Тој го порази непријателот, му го зеде неговиот град и, следејќи го примерот на својот татко Филип Македонски, чија практика беше да ги колонизира новоосвоените места, повторно го насели градот, a co дозвола на татка си, го нарече Александропол, аналогно на Филипопол. Ова беше прв Александров град, а подоцна имаше и многу други.
Продолжува
Пишува: СЛАВЕ КАТИН
